MS is nog niet te genezen. Wel zijn er verschillende medicijnen die de ziekte kunnen remmen. In de afgelopen jaren zijn er steeds meer middelen gekomen om de kans op nieuwe schubs bij MS-patiënten te verkleinen. Ook verkleinen ze mogelijk de kans op verdere blijvende verslechtering. De middelen die tot nu toe beschikbaar zijn onderdrukken het afweersysteem op verschillende manieren. Sommigen medicijnen werken op een specifiek mechanisme (bijv. natalizumab) waar anderen juist heel breed de afweer onderdrukken (bijv. methylprednisolon).
Ziekte onderdrukkende medicijnen
De middelen die MS onderdrukken zijn onder te verdelen in eerstelijns en tweedelijns middelen.
- Eerstelijns medicijnen mogen als eerste gegeven worden bij MS, bijvoorbeeld interferon-beta. Deze middelen zijn minder aggresief en hebben daarom meestal minder bijwerkingen.
- Bij patiënten, die ondanks deze middelen veel aanvallen houden en/of snel verslechteren kunnen tweedelijnsmedicatie voorgeschreven krijgen, bijvoorbeeld natalizumab en ocrelizumab. Deze middelen zijn in veel gevallen zeer effectief, maar kunnen ook (ernstige) bijwerkingen geven.
Helaas is er ook een groep mensen met MS bij wie eerste- en of tweedelijnsmiddelen MS niet of onvoldoende onderdrukken. Hieronder een overzicht van de momenteel beschikbare eerste- en tweedelijnsmiddelen in Nederland.
| Beschikbare MS-medicatie | ||||
|---|---|---|---|---|
| Werkzame stof | Medicijn(en) | Toediening | Behandeling van | Werking |
| Eerstelijns medicatie | ||||
| Interferon-bèta | Avonex®, Betaferon®, Plegridy®, Rebif® | Injectie | RRMS1, CIS2 | Interferon beïnvloedt de werking van het afweersysteem en het ontstaan van ontstekingen in de hersenen. |
| Glatirameer-acetaat | Copaxone®, Glatirameer-acetaat Mylan® | Injectie | RRMS, CIS | Mengsel van kleine eiwitten dat vermoedelijk de werking van het afweersysteem beïnvloedt en daarmee de kans op ontstekingen in de hersenen vermindert. |
| Dimethyl-fumaraat | Tecfidera® | Capsule | RRMS | Het werkingsmechanisme is niet volledig bekend. Er zijn aanwijzingen dat het middel de werking van het afweersysteem verandert, waardoor er minder schubs ontstaan. |
| Teriflunomide | Aubagio® | Tablet | RRMS | Vermindert de uitgroei van bepaalde witte bloedcellen die een rol spelen bij het ontstekingsproces bij MS. |
| Tweedelijns medicatie | ||||
| Fingolimod | Gilenya® | Tablet | Het middel zorgt ervoor dat ontstekingscellen minder geneigd zijn de hersenen binnen te dringen. | |
| Alemtuzumab | Lemtrada® | Infuus | Actieve RRMS | Werkzame bestandsdeel bindt aan bepaald eiwit dat zich op witte bloedcellen (T-cellen en B-cellen) bevindt, waardoor deze bloedcellen worden vernietigd. |
| Cladribine | Mavenclad® | Tablet | Actieve MS3 | Middel beïnvloedt de werking van het afweersysteem en het ontstaan van ontstekingen in de hersenen |
| Ocrelizumab | Ocrevus® | Infuus | Actieve MS, PPMS4 | Het middel zorgt dat het immuunsysteem wordt aangepast door een bepaald type witte bloedcellen uit het lichaam te verwijderen (de zogenaamde B-cellen). |
| Natalizumab | Tysabri® | Infuus | RRMS | Het middel werkt waarschijnlijk door de hersenen af te sluiten voor ontstekingscellen uit de bloedbaan. |
|
1RRMS (Relapsing Remitting MS): Een aanvalsgewijze vorm van MS waarbij perioden met uitvalsverschijnselen zich afwisselen met perioden van herstel. 2CIS (clinical isolated syndrome): De diagnose CIS wordt gesteld bij mensen die voor de eerste keer symptomen hebben gehad die wijzen op een hoog risico voor het ontwikkelen van MS. 3Actieve MS: Een vorm van MS waarbij er sprake is van frequente aanvallen en/of actieve laesies op de MRI-scan en/of toename van aantal laesies op MRI-scan. 4PPMS (primair progressieve MS): Een vorm van MS waarbij er vanaf de diagnose sprake is van een geleidelijke achteruitgang zonder periodes van herstel. |
||||
Let op: gegevens in bovenstaand overzicht kunnen verouderd zijn. Voor een actueel overzicht van de huidige medicatiemogelijkheden kunt u terecht op de website van MS Centrum Amsterdam. Voor individuele adviezen over behandeling en medicatie moet altijd contact worden opgenomen met de eigen behandelend neuroloog.
Een schub behandelen
Men spreekt van een schub wanneer er nieuwe MS-klachten ontstaan en/of bestaande klachten sterk toenemen en deze langer aanhouden dan 24 uur.
De behandeling bestaat uit een hoge dosering ontstekingsremmend medicijn (methylprednisolon). Het belangrijkste resultaat hiervan is dat de schub-verschijnselen sneller afnemen, het uiteindelijk herstel van de schub is niet anders dan bij onbehandelde patiënten.
Lees meer over de behandeling en bijwerkingen van een methylprednisolonkuur op de website van het MS Centrum Amsterdam.