Gepubliceerd op 13 Januari 2021(Bron MSIF)
Onderstaande richtlijn is een aanvulling op het eerder naar buiten gebrachte advies rondom COVID-19 en MS en is ontwikkeld door MS-neurologen en MS-organisaties verbonden aan de MS Internationale Federatie (MSIF). Het is gebaseerd op wetenschappelijk bewijs en op de mening van deskundigen. Dit advies wordt herzien en bijgewerkt naarmate er meer bewijs over COVID-19 vaccins en MS beschikbaar komt.
Op dit moment beperkt het advies zich tot de mRNA vaccins van Pfizer-BioNTech en Moderna aangezien deze door onze de internationale klinische en wetenschappelijke experts zijn bekeken en goedgekeurd door het Europees Medicijn Agentschap (EMA). Het is bekend dat in sommige landen andere vaccins beschikbaar zijn. Wij beogen ons advies zo snel als mogelijk te actualiseren met informatie over deze vaccins.
Bij mRNA vaccins wordt een gedeelte van de genetische code van het coronavirus gebruikt om een reactie op te wekken van het immuunsysteem. Vervolgens maakt het lichaam antilichamen en T-cellen (een type witte bloedcellen) die het virus aanvallen. De werking en veiligheid van de mRNA COVID-19 vaccins is zorgvuldig en uitgebreid onderzocht en goedgekeurd door regelgevende instanties.
We weten niet hoeveel mensen in de klinische testfase van de mRNA vaccins MS hadden. Data over de veiligheid en effectiviteit van COVID-19 mRNA vaccins voor mensen met MS is daardoor nog niet beschikbaar. Onderstaande richtlijn is gebaseerd op de data van het klinische onderzoek in de algemene bevolking en kennis over andere vaccinaties bij mensen met MS. Deze richtlijn zal worden bijgewerkt en aangepast op het moment dat er meer data beschikbaar is.
Mensen met MS worden aangeraden zich te vaccineren tegen COVID-19
De wetenschap heeft aangetoond dat de beschikbare COVID-19-mRNA-vaccins (Pfizer-BioNTech en Moderna) veilig en effectief zijn. Net als voor andere medische beslissingen, kunt u het besluit om te vaccineren het beste nemen in samenspraak met uw eigen arts. U wordt aangeraden zich te laten vaccineren, als en zodra het mRNA-vaccin (Pfizer-BioNTech of Moderna) voor u beschikbaar komt. De risico’s van de ziekte COVID-19 wegen zwaarder dan de mogelijke risico’s van het vaccin. Ook leden van hetzelfde huishouden en nauwe contacten worden aangeraden zich te laten vaccineren wanneer dit mogelijk is, om de impact van het virus te verminderen.
De Pfizer-BioNTech en Moderna COVID-19-vaccins behoeven twee doseringen. U moet beide doseringen krijgen om volledig werkzaam te zijn. U dient de lokale, regionale en nationale richtlijnen te volgen omtrent de timing van de tweede dosering. Ook als u COVID-19 heeft gehad en u weer bent hersteld, wordt u aangeraden om u te laten vaccineren. Mensen die COVID-19 hebben doorgemaakt, lijken namelijk niet oneindig beschermd tegen een COVID-19 infectie. Let op pas na drie weken na de volledige vaccinatie (twee prikken) bent u maximaal beschermd.
We weten niet hoelang iemand beschermd is tegen het opnieuw krijgen van COVID-19. Onderzoek laat zien dat de bescherming hoog is (gevaccineerde personen hebben een erg laag risico, minder dan 5%, om ziek te worden na blootstelling aan het virus) voor ten minste meerdere maanden. Herhaalde doseringen van de COVID-19-vaccins kunnen in de komende jaren nodig zijn.
In landen waar de mRNA-vaccins (Pfizer-BioNTech en Moderna) beschikbaar zijn, wordt mensen met het grootste risico op ernstige COVID-19 aangeraden zich te laten vaccineren zodra één van deze vaccins aan hen wordt aangeboden.
Mensen met progressieve MS, ouderen, mensen met een grotere fysieke beperking, mensen met bepaalde medische aandoeningen (bv. diabetes, hoge bloeddruk, obesitas, hart- en longaandoeningen) behoren tot de groepen met het hoogste risico op een ziekenhuisopname vanwege COVID-19. Tevens zijn er aanwijzingen dat etniciteit (Afrikaanse en mogelijk Zuid-Aziatische voorouders)* een risicofactor kan zijn voor de ernst van COVID-19.
* Bijschrift: Genen kunnen bepalen in welke mate een persoon vatbaar is voor verschillende aandoeningen, zogenaamde erfelijke aanleg. Er zijn aandoeningen die vaker voorkomen bij bepaalde bevolkingsgroepen. Een reden hiervoor kan zijn dat bij mensen binnen deze bevolkingsgroep sommige risicogenen vaker voorkomen. Ook kan het zijn dat mensen door leefstijl (bv eten van vette vis) en/of omgevingsfactoren (bv blootstelling aan zonlicht) een grotere of juist kleinere kans hebben op een ziekte. In het MSIF advies worden twee etnische groepen apart benoemd; ‘black people and possibly South Asian people.’ Dit is vertaald in ‘Afrikaanse en mogelijk Zuid-Aziatische voorouders’. Het is nog niet bekend welke genen ten grondslag liggen aan dit eventuele verhoogde risico.
De COVID-19 mRNA (Pfizer-BioNTech en Moderna) vaccins zijn veilig voor mensen met MS
De mRNA-vaccins (Pfizer-BioNTech en Moderna) bevatten geen levend virus en kunnen de ziekte COVID-19 niet veroorzaken. Het is onwaarschijnlijk deze vaccins een schub zal veroorzaken of uw chronische MS-symptomen verergeren. Het risico om COVID-19 te krijgen, weegt ruimschoots op tegen het risico op een terugval in MS door het vaccin.
De mRNA-vaccins (Pfizer-BioNTech en Moderna) kunnen bijwerkingen veroorzaken, waaronder koorts of vermoeidheid. Koorts kan uw MS-symptomen tijdelijk verergeren. Maar als de koorts verdwenen is, zouden de symptomen moeten terugkeren naar het oude niveau. Zelfs als u bijwerkingen heeft, is het belangrijk om de tweede dosis van het vaccin te ontvangen, zodat u volledig beschermd bent.
De COVID-19 mRNA-vaccins (Pfizer-BioNTech en Moderna) zijn veilig te gebruiken samen met MS-medicatie
Ga door met uw ziekte-onderdrukkende therapie (DMT), tenzij uw MS-arts u adviseert deze te stoppen of uit te stellen. Het abrupt stoppen van sommige DMT’s kan leiden tot een ernstige verergering van de ziekte. Op basis van eerdere onderzoeken met andere vaccins en DMT’s, is het veilig om de COVID-19 mRNA-vaccins (Pfizer-BioNTech of Moderna) te krijgen als u een DMT gebruikt. Sommige DMT’s kunnen het vaccin mogelijk minder effectief maken, maar het vaccin biedt nog steeds enige bescherming. Voor mensen die ofatumumab, alemtuzumab, cladribine, ocrelizumab of rituximab gebruiken – het kan nodig zijn om de timing van het COVID-19-vaccin en DMT-behandeling met elkaar af te stemmen. Bepaal in samenspraak met uw MS-zorgverlener wat het beste schema is voor u.
We hebben allemaal een eigen verantwoordelijkheid om de verspreiding van de pandemie te vertragen en het virus zo snel mogelijk te stoppen
De goedkeuringen van veilige en effectieve vaccins voor COVID-19 brengen ons een stap dichter bij het uitbannen van deze pandemie. In gebieden waar besmettingen met COVID-19 plaatsvinden, is het van belang om naast vaccinatie, ook de lokale richtlijnen om infectie te voorkomen te volgen, zoals het dragen van een mondkapje, 1,5 meter afstand houden en het regelmatig wassen van uw handen.
Lees ook het algemene advies over COVID-19 en MS
Onderstaande personen zijn geraadpleegd bij het opstellen van dit advies. De richtlijn COVID-19 vaccins is ontwikkeld in samenspraak met de National MS Society working group.
MS neurologen
Professor Alfredo Rodriguez Antiguedad – Universidad del País Vasco, Spain
Professor Brenda Banwell, Chair of MSIF’s International Medical and Scientific Advisory Board (IMSB) – University of Pennsylvania, USA
Professor Simon Broadley – Griffith University and Gold Coast Hospital, Queensland, Australia
Professor Olga Ciccarelli – Institute of Neurology, UCL, UK
Dr Huang Dehui – Chinese PLA General Hospital, China
Dr Fernando Hamuy Diaz de Bedoya, President of LACTRIMS – Universidad Nacional de Asuncion, Paraguay
Professor Andrew Chan – Bern University Hospital, Switzerland
Professor Jeffrey Cohen, President of ACTRIMS – Cleveland Clinic Mellen Center for MS, USA
Dr Jorge Correale, Deputy Chair of MSIF’s IMSB – FLENI, Argentina
Professor Giancarlo Comi – IRCCS Ospedale San Raffaele, Italy
Professor Kazuo Fujihara, President of PACTRIMS – Fukushima Medical University School of Medicine, Japan
Professor Gavin Giovannoni – Barts and The London School of Medicine and Dentistry, Queen Mary University of London, UK
Professor Bernhard Hemmer – Technische Universität München, Germany
Professor Joep Killestein – Amsterdam UMC, Netherlands
Professor Barbara Kornek – Medical University Vienna, Austria
Professor Daphne Kos, President of RIMS – KU Leuven, National MS Center Melsbroek, Belgium
Dr Céline Louapre – Sorbonne Université, France
Professor Catherine Lubetzki – ICM, France
Professor Aaron Miller, Chairman, National Medical Advisory Committee, National MS Society (US) –Icahn School of Medicine at Mount Sinai, USA
Professor Mohammad Ali Sahraian – MS Research Center, Neuroscience Institute, Tehran University of Medical Sciences, Iran
Professor Marco Salvetti – Sapienza University, Italy
Professor Nancy Sicotte – Cedars-Sinai Medical Center, USA
Dr Joost Smolders – ErasmusMC, Netherlands
Professor Per Soelberg Sørensen – University of Copenhagen, Denmark
Professor Maria-Pia Sormani, on behalf of the Italian MuSC-19 study – University of Genoa, Italy,
Professor Bassem Yamout, President of MENACTRIMS – American University of Beirut Medical Center, Lebanon
Professor Frauke Zipp – Johannes Gutenberg University Medical Center in Mainz, Germany
MSIF leden
Dr Anne Helme, Dr Clare Walton, Nick Rijke, Victoria Gilbert, Peer Baneke – MS International Federation
Phillip Anderson – MS Society (UK)
Pedro Carrascal – Esclerosis Múltiple España (Spain)
Dr Tim Coetzee, Dr Doug Landsman, Julie Fiol, Kathleen Costello – National MS Society (US)
Professor Judith Haas – Deutsche Multiple Sklerose Gesellschaft Bundesverband e.V (Germany)
Dr Kirstin Heutinck – Stichting MS Research (Netherlands)
Dr Pam Kanellis – MS Society of Canada
Elisabeth Kasilingam – European MS Platform
Dr Marc Lutz – La Société suisse de la sclérose en plaques (Switzerland)
Marie Lynning – Scleroseforeningen (Denmark)
Dr Julia Morahan – MS Research Australia
Dr Emmanuelle Plassart-Schiess – ARSEP Fondation (France)
Dr Paola Zaratin – Associazione Italiana Sclerosi Multipla Onlus (Italy)
