Vooruitgang

Mede dankzij onze Stichting is de afgelopen decennia grote vooruitgang geboekt op het gebied van diagnose en behandeling van MS. Ook is onze kennis over de ziekte gegroeid. Wij danken dit succes aan het vertrouwen dat vele donateurs, onderzoekers en andere betrokkenen ons geven. Een vertrouwen dat is gebaseerd op onze kernwaarden en manier waarop we uitvoering geven aan onze missies. Stichting MS Research zorgt dat giften worden besteed aan wetenschappelijk onderzoek van hoge kwaliteit. Onderzoek dat wij financieren draagt bij aan het vaststellen van de oorzaken van MS, het verbeteren van de behandeling van MS en/of het verbeteren van de diagnose en prognose van MS.

Resultaten wetenschappelijk onderzoek

Wetenschappelijke bevindingen zijn lastig toe te schrijven aan een specifiek jaar. Onderzoek is gebaseerd op voortschrijdend inzicht en de resultaten van onderzoeken uit de hele wereld. Wij zijn trots op de nieuwe inzichten die het onderzoek, (mede)gefinancierd door ­Stichting MS Research, in de afgelopen jaren heeft opgeleverd.

Resultaten van onderzoek naar de oorzaken van MS

Alhoewel de oorzaak van MS nog niet volledig bekend is, weten we dat er niet één maar meerdere oorzaken zijn. MS is het gevolg van een onfortuinlijk samenspel van erfelijke- en omgevingsfactoren. Deze factoren beïnvloeden verschillende biologische processen.

Lees hieronder welke factoren en processen een rol spelen bij MS:

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren die de kans op het krijgen van MS vergroten zijn roken, infectie met het Epstein-Barr virus, overgewicht als kind en een lagere blootstelling aan zonlicht/tekort aan vitamine D. Ook zijn er steeds meer aanwijzingen dat voeding, leefstijl en darmflora invloed hebben op het ontstaan en/of verloop van de ziekte. Een verstoorde darmflora ontregelt de afweer in de hersenen en draagt zo mogelijk bij aan MS.

Erfelijke factoren

Er zijn 233 erfelijke factoren bekend die het risico op het krijgen van MS vergroten. Deze factoren beïnvloeden de werking van afweercellen in het bloed en de hersenen.

Het functioneren van het afweersysteem

Bij mensen met MS is het afweersysteem ontregeld. Door ontstekingen in het centrale zenuwstelsel raakt myeline, de beschermlaag rondom de zenuwen, beschadigd. Signalen uit de hersenen bereiken minder goed of helemaal niet het lichaam. Op den duur leiden ontstekingen tot permanente schade aan de zenuwcellen. We weten dat ook de hersenen een eigen afweersysteem hebben. Bij MS spelen zowel afweercellen uit het bloed (T-, B- en NK-cellen) als afweercellen uit de hersenen (microglia cellen) een rol. Ook weten we meer over de natuurlijke mechanismen die ontstekingen in het centrale zenuwstelsel onder controle houden, zoals bepaalde vetstoffen (lipiden), hormonen en de bloed-hersenbarrière.

Afbraak en herstel van myeline

Biologische processen en hersencellen die betrokken zijn bij de afbraak en het herstel van myeline zijn in beeld gebracht. We weten dat bij MS dit herstel is verstoord en begrijpen beter waardoor dit komt. Onderzoekers hebben een manier gevonden om één van de blokkades op het herstel van myeline te omzeilen. Zo komt een behandeling die de reparatie van myeline bevordert een stap dichterbij.

Het ontstaan van MS-laesies

Een MS-laesie is een gebied in de hersenen of het ruggenmerg waar myeline is verminderd of verdwenen en waar vaak een litteken ontstaat. In hersengebieden zonder MS-laesies zijn al subtiele veranderingen meetbaar. Deze vroege veranderingen vormen waarschijnlijk de eerste stap richting het ontstaan van een actieve MS-ontsteking. We weten dat er verschillen zijn tussen de grijze en witte hersenstof. Afhankelijk van de locatie in de hersenen functioneren hersencellen zoals microglia en astrocyten verschillend. Dit heeft gevolgen voor zowel het ontstaan van MS-laesies als voor het herstel van myelineschade in de witte en grijze hersenstof. MS-ontstekingen blijken ook in de late fase van de ziekte nog zeer actief, in tegenstelling tot wat eerder werd aangenomen. Daarnaast hebben mannen met MS meer actieve ontstekingen dan vrouwen. Dit verklaart verschillen in het ziekteverloop tussen mannen en vrouwen.

Het ontstaan van zenuwschade

Onze kennis over ontstaan van onomkeerbare schade aan de zenuwen en het verdwijnen van hersenweefsel groeit. Dit verlies van hersenweefsel en veranderingen in de verbindingen tussen hersengebieden, zogenaamde hersennetwerken, veroorzaken vermoedelijk de geleidelijke fysieke en cognitieve achteruitgang bij MS.

onderzoeker in lab aan het werk

Resultaten van onderzoek naar de diagnose en prognose van MS

De diagnose MS kan betrouwbaar worden gesteld met behulp van MRI en biomarkers in bloed en hersenvloeistof. Gemiddeld wordt de diagnose binnen een half jaar na de eerste aanval gesteld. MRI laat zien dat MS een chronische ziekte is en dat ziekteactiviteit in de hersenen niet altijd leidt tot merkbare symptomen of klachten. Dankzij MRI kunnen we MS monitoren en de werking van nieuwe medicijnen sneller testen.

Lees hieronder op welke vlakken de diagnose en prognose van MS verbeterd is:

Standaard diagnose

Er is een internationale standaard voor het stellen van de diagnose MS bij volwassenen en kinderen, de McDonald criteria. Hierdoor krijgen patiënten sneller een heldere diagnose en is de kans op een verkeerde diagnose kleiner.

Ziekteverloop monitoren

Er is meer inzicht in het ziekteverloop van MS bij volwassenen en kinderen. De aard en locatie van afwijkingen op MRI-beelden correleren met het aantal terugvallen, progressie van de ziekte en invaliditeit. Veranderingen in hersennetwerken geven ook inzicht in het ziekteverloop en weerspiegelen het ontstaan van cognitieve klachten. Zo raken hersennetwerken bij progressieve MS bijvoorbeeld overbelast doordat er veel informatie naar dezelfde hersengebieden wordt geleid. Nieuwe technologieën, zoals functionele MRI, OCT-oogscan en myeline PET-scan, zijn in ontwikkeling om de ziekteactiviteit en effectiviteit van behandelingen eerder en nauwkeuriger te kunnen meten.

Biomarkers

Biomarkers vormen een afspiegeling van wat er zich in het lichaam afspeelt. Een biomarker kan worden gebruikt om het ziekteverloop te voorspellen en om de werking van medicijnen te monitoren. De aanwezigheid in het bloed van Neurofilament Light (NfL), een bouwstof van zenuwcellen, correleert met het aantal MS-ontstekingen, terugvallen, hersenkrimp en zelfs progressie van de ziekte. NfL brengt daarmee een bloedtest voor het monitoren van ziekteactiviteit van MS dichterbij. Biomarkers zijn ook belangrijk om MS te onderscheiden van ziekten die op MS lijken zoals anti-MOG en anti-AQP4 ziekten.

Doneer voor MS-onderzoek en help samen met ons MS de wereld uit.

Uw donatie is van groot belang. Met úw steun is en blijft onderzoek mogelijk.

Resultaten van onderzoek naar de behandeling van (de gevolgen van) MS

Er zijn meer dan een dozijn ziekte-onderdrukkende MS-medicijnen. De groeiende kennis over MS biedt mogelijkheden voor het ontwikkelen van behandelingen die specifiek op bepaalde ziekteprocessen ingrijpen. Deze gerichte medicijnen hebben minder negatieve bijwerkingen. Ook worden er stappen gezet naar een behandeling voor alle vormen van MS, waarbij medicijn en dosering zijn toegespitst op de individuele patiënt.

Er is een scala aan medicijnen en (revalidatie-) therapieën voor de behandeling van de gevolgen van MS.  Behandelingen voor blaasproblemen, pijn, spasmen, seksuele problemen, loopklachten, slikproblemen, cognitieve problemen en vermoeidheid worden steeds beter. Ook is er steeds meer aandacht voor de effecten van levensstijl (voeding, beweging, roken) op het ziekteverloop. Wetenschappelijk bewijs is er op dat gebied helaas nog (te) weinig.

Lees hieronder meer over de ontwikkelingen op het gebied van behandelingen:

Behandeling van RRMS

Er zijn meerdere medicijnen die de achteruitgang vertragen en het aantal en ernst van de terugvallen bij mensen met RRMS verminderen.

Medicatie voor progressieve MS

Er zijn in Nederland momenteel twee medicijnen beschikbaar voor vormen van progressieve MS. Deze medicijnen vertragen die ziekteachteruitgang.

Behandeling MS bij kinderen

Er is een beperkt aantal middelen voor kinderen met MS. Er zijn internationale richtlijnen voor de zorg voor en behandeling van kinder-MS. Het Nationaal Kinder MS Centrum in Rotterdam biedt gespecialiseerde zorg en draagt bij aan (internationaal) onderzoek naar het ontstaan, verloop en behandeling van de ziekte.

COVID-19 vaccinatie

De gezondheidsraad en de MSIF raden mensen met MS aan zich te laten vaccineren tegen COVID-19. Er is geen bewijs dat mensen met MS een hoger risico lopen op complicaties door COVID-19-vaccins in vergelijking met de algemene bevolking.

Multi-disciplinaire behandeling

MS vraagt om een multidisciplinaire aanpak en samenwerking tussen verschillende vakgebieden. Het tijdig herkennen en adequaat behandelen van problemen op het gebied van bijvoorbeeld spraak, handfunctie, slikken, cognitie en lopen heeft grote invloed op de kwaliteit van leven van een persoon met MS.

Behandeling van cognitieve problemen

Meer dan de helft van de mensen met MS ervaart cognitieve klachten, problemen met denken, concentratie en aandacht. Deze klachten leiden tot een sterk verminderde kwaliteit van leven. We begrijpen beter welke hersenprocessen betrokken zijn bij het ontstaan van cognitieve problemen. De effectiviteit van verschillende behandelingen, zoals aandachttraining, dans, mindfulness en online cognitieve gedragstherapie, wordt onderzocht.

Medische Apps voor regie over behandeling

Verschillende Apps zijn in ontwikkeling om mensen met MS meer regie te geven over hun eigen (revalidatie-)behandeling. Het monitoren van bijvoorbeeld vermoeidheid, (sociale) activiteit en ziekteactiviteit biedt aanknopingspunten voor een behandeling op maat.

Kennis over revalidatiebehandelingen

Informatie en wetenschappelijk bewijs over de beste revalidatiebehandelingen voor diverse symptomen van MS is online beschikbaar via APPECO. Met deze informatie kan een zorgverlener de beste kwaliteit van revalidatiezorg leveren aan mensen met MS.

Mantelzorgtraining

Mantelzorgers spelen een cruciale rol in het leven van mensen met MS. Een speciale training gericht op het ondersteunen en informeren van mantelzorgers wordt ontwikkeld. Dit draagt bij aan een betere kwaliteit van leven van zowel de patiënt als mantelzorger.