Een acute aanval van MS (‘schub’ genoemd) kan worden onderdrukt met glucocorticoïden. Maar één soort afweercellen lijkt ongevoelig voor dit type medicijn. Juist deze afweercellen dringen bij MS de hersenen binnen. Steven Koetzier ontdekte dat een cocktail van vitamine D en vrouwelijke geslachtshormonen ervoor zorgt dat deze afweercellen wel geremd kunnen worden.
Behulpzaam en een tikkeltje eigenwijs. Dat typeert Steven Koetzier volgens collega onderzoekers van MS-centrum ErasMS in Rotterdam. Eigenschappen die hem goed van pas kwamen tijdens zijn promotieonderzoek. Vier jaar lang bestudeerde Steven welke invloed onze genen en hormonen hebben op de afweercellen die bij MS de hersenen binnen dringen en schade toe te brengen.
Op 11 januari jl. verdedigde Steven met succes zijn proefschrift. “Deze promotie maakt het vervolg van mijn carrière als onderzoeker mogelijk. Ook betekent het persoonlijk erg veel voor mij. De laatste jaren heb ik een aantal ernstige ziektegevallen binnen de familie meegemaakt. Ik ben ontzettend dankbaar dat iedereen in mijn omgeving mijn promotie heeft mogen meemaken.”
Het onderzoek van Steven heeft aangetoond dat één specifieke soort afweercel met de cryptische naam de Th17.1 minder gevoelig is voor een behandeling met glucocorticoïden. Glucocorticoïd is een natuurlijk stresshormoon dat ontstekingen remt en wordt gebruikt als medicijn. Zo krijgen mensen met een acute MS-aanval regelmatig methylprednisolon, een synthetische vorm van glucocorticoïden, toegediend. Dat Th17.1 cellen niet gevoelig zijn voor deze medicatie is een belangrijk inzicht. Steven ontdekte namelijk dat juist dit type afweercel heel erg goed de hersenen kan binnendringen bij mensen met MS.
Een logische volgende stap was onderzoeken hoe we ervoor kunnen zorgen dat deze cellen wel op het medicijn reageren. Steven: “Ik heb dit in kweeksystemen getest. Het blijkt dat het toevoegen van vitamine D en het vrouwelijke geslachtshormoon progesteron de cellen gevoelig maakt. Dit sluit aan bij wat we zien bij zwangere vrouwen met MS, bij wie deze geslachtshormonen sterk verhoogd zijn. We vonden dat veranderingen in Th17.1 cellen tijdens de zwangerschap verband houden met het risico op een schub na de bevalling.. Ik hoop dat wij deze combinatie van geslachtshormonen en vitamine D kunnen testen in klinische trials. Pas dan weten we of de gunstige werking die we zien in het laboratorium vertaald kan worden naar een toepassing in de mens. En zo een betere behandeling van MS.”
Waarom Steven voor het MS-onderzoek heeft gekozen, antwoordt hij het volgende: “Via mijn eerdere stagebegeleider en door colleges tijdens mijn master kwam ik uit bij het onderzoek van dr. Marvin van Luijn en dr. Joost Smolders. Wat mij aansprak aan dit onderzoek was de complexiteit van het ziektebeeld en de aanpak om MS op te lossen: dicht bij de patiënt, met focus op zowel biologische als klinische factoren in samenhang met het afweersysteem.”
Zelf heeft Steven een aangeboren hand- en armafwijking, waarvoor hij vanaf jonge leeftijd, naar eigen zeggen, ontzettend goed behandeld is in het Erasmus MC. Om deze reden wil hij nu hij volwassen is ook graag zelf zijn eigen steentje bijdragen aan de gezondheidszorg. Dat doet hij momenteel als staflid Transplantatie Immunologie aan het Maastricht UMC. Binnen zijn functie verwezenlijkt Steven zijn doel om direct bij te dragen aan een goede behandeling van patiënten en waar nodig innovatief onderzoek te doen om dit te verbeteren.
