ECTRIMS 2019

Van 10 tot 13 september 2019 vond in Stockholm het jaarlijkse wereldwijde MS-congres plaats, ofwel ECTRIMS. Op dit congres worden de laatste ontwikkelingen en onderzoeksresultaten uit het MS-veld gepresenteerd, van laboratoriumonderzoek tot grote klinische trials. Dit jaar bezochten ruim 9.000 MS-professionals het congres. Ook Nederlandse wetenschappers en neurologen waren aanwezig en presenteerden de laatste resultaten van hun onderzoek. Wij hebben vier jonge professionals, wiens onderzoek wordt gefinancierd door Stichting MS Research, gevraagd te vertellen over hun ervaringen.

Nina

Promovenda drs. Nina Fransen gaf twee presentaties over haar onderzoek binnen de Nederlandse Hersenbank voor MS. Nina: “Dat er zoveel mensen op verschillende manieren bezig zijn met het zoeken naar de oorzaak van MS en het verbeteren van de behandeling is erg indrukwekkend. Er was veel aandacht voor ons onderzoek waarin we laten zien dat in de late progressieve fase van de ziekte er nog steeds veel ontstekingsactiviteit van de MS-ontstekingen te zien is. We kunnen nu laten zien welke genetische factoren en biologische mechanisme hier mogelijk van invloed op zijn. Ook laten we zien dat de afweercellen in de hersenen, de T-cellen, ook in de late fase van de ziekte betrokken zijn bij deze ontstekingsactiviteit.” Nina ontving voor haar presentatie de eerste prijs voor jonge onderzoekers. Nina vervolgt: “De discussies met andere experts van over de hele wereld zorgen voor veel ideeën voor verder onderzoek naar de rol van deze afweercellen in MS.”

Louk

Ook drs. Louk de Mol, promovendus aan het ErasMS MS Centrum Rotterdam sprak: “Ik mocht ook een presentatie geven over mijn eigen onderzoek, wat gesponsord wordt door Stichting MS Research, en nu 1 jaar bezig is. We focussen ons hierbij op de invloed van MS-risicofactoren op de ontwikkeling van gezonde kinderen. Het was bijzonder om dit op zo’n groot podium voor collega’s te presenteren en dit samen te bediscussiëren.”

Tijdens ECTRIMS vond ook de jaarlijkse meeting van de internationale kinder MS studie groep (International Pediatric MS Study Group) plaats. Hierbij presenteren alle experts uit de voornaamste onderzoeksgroepen ter wereld hun laatste bevindingen ten aanzien van MS bij kinderen.

Louk blikt terug: “Zeer indrukwekkend om te zien hoe snel dit veld zich ontwikkelt en er steeds meer inzichten komen voor deze kinderen. Het absolute hoogtepunt was voor mij de sessie ter ere van Prof. Rogier Hintzen, mijn promotor die dit jaar onverwachts en veel te snel is overleden. Het was mooi om te zien hoe mensen uit de hele MS-onderzoekswereld in groten getale aanwezig waren om steun te betuigen en stil te staan bij zijn indrukwekkende bijdrage aan het MS-onderzoeksveld. Wat ons rest is deze imposante lijn van werk door te zetten als team om hem zo in ere te houden.”

Gijs

Onze nieuwste MS-fellow dr. Gijs Kooij presenteerde de laatste bevindingen van zijn onderzoek voor een zaal met ruim 5.000 mensen. Presenteren voor zo’n groot publiek is ook voor een MS-fellow heel speciaal. Gijs kijkt tevreden terug: “Het ging super goed en had ook meteen de gelegenheid om Stichting MS Research speciaal te noemen als dank voor het toegekende MS-fellowship”

Gijs focust in zijn onderzoek op de oververhitte reactie van het immuunsysteem op ontstekingen bij MS. Gijs vertelt: “Ons immuunsysteem zorgt ervoor dat ontstekingscellen schadelijke binnendringers aanvallen en opruimen. Het proces dat deze ontstekingsreactie op zijn beurt onder controle houdt, wordt resolutie genoemd. Specifieke stoffen, zogenaamde lipiden, die dit proces reguleren zorgen ervoor dat ontstekingscellen op tijd weer inactief worden. Zo kan het weefsel dat is aangedaan door een ontsteking, zich weer herstellen. Een belangrijk kenmerk van MS zijn chronische ontstekingen in de hersenen en het ruggenmerg. Dit suggereert dat het resolutie-proces bij deze mensen niet optimaal functioneert.”

“Met een subsidie van Stichting MS Research heb ik de verstoringen in het resolutie-systeem bij mensen met MS in kaart gebracht. Met de opgedane resultaten wil ik ervoor zorgen dat de diagnose voor verschillende MS-subtypen wordt geoptimaliseerd. Daarnaast wil ik deze kennis gebruiken om nieuwe therapieën te ontwikkelen om het resolutie-proces bij mensen met MS te herstellen en/of versterken.”

Thecla

Drs. Thecla van Wageningen is net begonnen aan het laatste jaar van haar 4-jarige promotieonderzoek. Thecla bestudeert de pathologische processen van laesies^* in de witte en grijze hersenstof van mensen met MS. Zij deelde de resultaten van het hoofdonderdeel van dit onderzoek. Een project waarbij zij in kaart brengt welke genen een rol spelen in verschillende typen MS-laesies uit verschillende hersengebieden. Thecla gebruikte hiervoor hersenweefsel van overleden hersendonoren.

Thecla: ”Donderdag 12 september rond 11:00 was het dan zo ver. Ik mocht mijn project presenteren op ECTRIMS, het grootste MS-congres in de wereld. Ik heb de expressie van genen vergeleken in witte- en grijze stofgebieden met myeline verlies in zogenaamde ‘leukocorticale laesies’. Deze laesies zijn bijzonder omdat ze verlies van myeline laten zien in zowel de witte als grijze stof binnen één gebied. Dit is de eerste keer dat we deze vergelijking hebben kunnen maken.

Wij laten zien dat, ook al liggen de witte- en grijze stof laesies direct naast elkaar, ze slechts 10% overlap hebben in hun genexpressie. Dat wil zeggen dat beide laesies niet direct met elkaar te vergelijken zijn en er waarschijnlijk heel andere ziekteprocessen gaande zijn na het verlies van myeline. Dit is belangrijke informatie.

Op ECTRIMS heb ik meerdere presentaties gezien met uitspraken over processen in witte stof laesies. In deze onderzoeken werd echter niet gekeken naar grijze stof laesies. Grijze stof laesies zijn dan ook een stuk moeilijker in kaart te brengen omdat ze moeilijk te zien zijn op MRI scans. Tot nu toe werden grijze stof laesies vooral getypeerd door welke processen er níet gaande zijn in vergelijking met witte stof laesies. Met mijn resultaten hoop ik iets meer awareness te creëren en inzicht te geven in de verschillen tussen laesies in de witte en grijze hersenstof.”

 

^* Laesies zijn gebieden in het centrale zenuwstelsel die zijn aangedaan door MS. Men kan onderscheid maken tussen verschillende typen laesies door bijvoorbeeld te kijken naar de ontstekingsactiviteit en de mate van myeline afbraak en -herstel in een specifieke laesie.