Bij MS Centrum Noord Nederland hebben ze een variatie op de uitdrukking ‘er gaat niets boven Groningen’, namelijk ‘er gaat niets boven het myeline onderzoek in Groningen’. Het verdwijnen van myeline in MS én het myeline herstel zijn al 20 jaar een belangrijk thema.
Belangrijk
Myeline is de isolerende laag rondom de uitlopers van zenuwcellen. Bij multiple sclerose vindt afbraak van deze laag plaats, waardoor zenuwprikkels niet meer goed kunnen worden doorgegeven. Dit leidt tot allerlei klachten en uiteindelijk tot verminderde kwaliteit van leven. Gelukkig bezitten de hersenen de capaciteit om de verdwenen myelinelaag weer te vervangen, dat noemen we remyelinisatie. Dit is een ingewikkeld proces, waarbij vele factoren een rol spelen, bijvoorbeeld ‘fibronectine’. Maar helaas kan door de MS-ontstekingsreactie fibronectine zich niet goed ontvouwen en ontstaan er ‘klonten’. Deze klonten blijken een obstakel te vormen voor het remyelinisatie-proces, omdat het de rijping van de cellen die myeline vormen (oligodendrocyten) belemmert. Uit eerder onderzoek weten we dat een zogenaamd chaperonne-eiwit (HSP90β) een belangrijke functie heeft om fibronectine op de juiste manier te laten (ont)vouwen. De groep van dr. Wia Baron startte dit onderzoek naar aanleiding van de resultaten van haar MS-fellowship dat zij dankzij onze Stichting kreeg.
Promotiestudent Rianne Gorter uit deze groep van Wia, is al vanaf 2018 betrokken bij het ‘fibronectine klonten onderzoek’ en verrichtte ‘haar eerste MS- onderzoek’ al op de middelbare school. Samen met een vriendin maakte ze een profielwerkstuk over MS. De moeder van die vriendin had MS en zo zag ze in haar directe omgeving de gevolgen op het dagelijkse leven in het gezin van haar vriendin en het ontbreken van een perspectief voor mensen met MS. Gekscherend voegt ze eraan toe ‘als de moeder van mijn vriendin geen MS maar Parkinson had gehad deed ik nu vast onderzoek naar Parkinson’.
Het onderzoek van Wia en Rianne kreeg een vervolg met het chaperonne-eiwit project ‘Nieuw doelwit om falend myelineherstel te overwinnen’. Postdoc Jolien Fledderus en analiste Naomi Dijksman kwamen bij het team. Jolien vertelt: “Mijn interesse en kracht ligt in het ontrafelen van pathways. Een pathway is een aaneenschakeling van reacties binnen een cel. Analiste Naomi Dijksman’s onderwerp voor haar laatste studieopdracht, het zogenaamde colloquium, was ‘de ziekte MS’. Waarom koos ze dit onderwerp? “Na een college van Wia begreep ik dat MS een zeer ingewikkelde ziekte is, maar vanuit moleculair oogpunt ook een zeer interessante ziekte om te bestuderen.” Ze hoefde niet lang na te denken toen deze baan op haar pad kwam. Het gebruik van de vele verschillende technieken die bij dit onderzoek worden toegepast maakt het voor haar een uitdagende en interessante baan.
Naomi en Jolien hebben inmiddels al vele uren samen op het laboratorium doorgebracht en tijdens de experimenten spreken ze over de technieken die ze gebruiken en filosoferen ze over de experimenten die ze in de toekomst willen uitvoeren. Beiden stellen: “Dit onderzoek is zo duidelijk gericht op mensen met MS en dat werkt zeer motiverend”. Over een jaar willen ze een representatief en reproduceerbaar model hebben, waarin ze de situatie zoals die is bij mensen met MS kunnen nabootsen. “Denk daarbij aan het verder bestuderen van het ontstaan van de fibronectine klonten, het ontrafelen van de verschillen tussen HSP90β van mensen met en zonder MS en bijvoorbeeld het effect van het wel/niet toevoegen van het HSP90β eiwit op het vormen van de klonten. Alles met als ultiem doel om aangrijpingspunten te vinden in de processen die kunnen leiden tot het ontwikkelen van medicijnen die het remyelinisatie-proces bevorderen. “Want als we dat kunnen dan zorgt dat voor een verbetering van de levenskwaliteit voor mensen met MS en daar doet onze groep het voor.”
