16 juni 2021
De vierde en laatste dag van ECTRIMS/ ACTRIMS viel uiteen in twee delen. Enerzijds werd teruggekeken op de gepresenteerde onderzoeksresultaten in de voorafgaande dagen, anderzijds werd met een de traditionele slotlezing een kijkje in de (nabije?) toekomst genomen.
Environmental factors
Zoals binnen de meeste wetenschapsgebieden het geval is wordt zowel gewerkt aan basaal als aan toegepast onderzoek. Onderzoek naar MS is daarvan een mooi voorbeeld.
Het fundamentele onderzoek is gericht op het genereren van nieuwe kennis over processen of structuren. Etiologie, de leer van de oorzaak, is natuurlijk essentieel. Het deel van de geneeskunde dat is gericht op de studie naar ontstaan, ontwikkeling en verloop van MS, duidt men wel aan met het begrip pathogenese.
De conferentie als geheel wees in de richting van het gegeven dat ‘environmental factors’ aan belang winnen. Populair gezegd, een ‘kwade cel’, leeft in een omgeving, een flora, die evenzeer van belang kan zijn bij oorzaak en gevolg van MS.
Ook op het brede terrein van de genetica werd voortgang gerapporteerd. Het was (de Amerikaan) dr. Philip de Jager, betrokken bij het ‘International MS Genetics Consortium’ in, die een actuele versie van de zogeheten ‘MS Genomic Map’ presenteerde; de kaart van varianten die vermoedelijk relateren met MS. Een definitieve MS-genen-kaart wordt volgend jaar verwacht. Ten aanzien van immunologische mechanismen werd uitdrukkelijk gesteld en herbevestigd dat de zogeheten TH17-cel van bijzonder belang kan blijken te zijn bij behandeling van relapsing MS.
Ook op andere terreinen, denk aan onderzoek naar antilichamen, remyelinisatie en stamceltherapie, werden resultaten gepresenteerd die tenminste aanwijzingen inhielden voor vervolgonderzoek.
Verminderen van klachten
Voortgang werd ook gerapporteerd op het brede gebied van het klinisch onderzoek, waarbij niet alleen gezocht wordt naar oplossingen voor diagnose en behandeling, maar evenzeer naar antwoorden om de klachten en functiestoornissen die MS veroorzaken te verminderen. In de presentatie met de ‘highlights’ van de ECTRIMS/ ACTRIMS werden o.a. de namen genoemd van de onderzoekers L.J.Balk (VUmc MS Centrum), P.A. Calabresi (John Hopkins School of Medicine, dept. of Neurology), J.Cohen (Cleveland Clinic’s Mellen Center for Multiple Sclerosis Treatment and Research), L. Kappos (Universiteit van Basel, afd Neurologie), K. Munger (Harvard School of Public Health, Boston, D.Rintell (Massachusetts General Hospital, Boston) en M. Tintore (Vall Hebron University Hospital, MS Centre of Catalonia, Barcelona).
Hulp van interface
De slotlezing (vernoemd naar de vermaarde MS-onderzoeker en clinicus Donald Winston Paty) werd gehouden door Andrew Schwartz, hoogleraar Neurobiologie, University of Pittsburgh. Schwartz toonde op overtuigende manier aan dat met behulp van een ínterface (tussen de hersenen en een robot), de functie van arm, hand en vingers kan worden overgenomen. De zaal keek met verwondering naar beelden die duidelijk maakten dat gedachten (= hersenprikkel) een robotarm activeerde. De robotarm verving dus de functie van de lichaamseigen arm.
Met zijn voordracht symboliseerde Schwartz misschien wel dat de toekomst de MS-gemeenschap hoop geeft.