Het ontcijferen van verschillenden soorten hersencellen

Op 7 februari aanstaande zal onderzoeker Emma Gerrits haar promotieonderzoek verdedigen voor een commissie geleerden. De afsluiting van vier jaar onderzoek naar verschillende soorten hersencellen en hun rol in neurologische aandoeningen. Emma bestudeerde hersenweefsel van mensen met MS en ontdekte een nieuwe cel uit de microglia-familie. Deze nieuwe microglia-cel wordt actief wanneer er myeline-schade ontstaat en draagt mogelijk bij aan het herstel van myeline.

Ons brein is een zeer complex orgaan dat bestaat uit meer dan 100 miljard zenuwcellen en nog meer ondersteunende cellen. Over de functie van deze verschillende soorten cellen in de hersenen is nog lang niet alles bekend. Meer inzicht in de rol die deze verschillende cellen hebben in gezonde hersenen, maar vooral ook hoe de werking van deze cellen beïnvloed wordt in verschillende neurologische ziektes, is hard nodig. Deze kennis kan zorgen voor nieuwe aanknopingspunten voor medicijnen en biomarkers om de ziekteactiviteit te volgen.

De rol van afweercellen in de hersenen 

MS wordt gekenmerkt door schade aan de zenuwcellen in de hersenen, oogzenuwen en het ruggenmerg. Deze schade wordt veroorzaakt door verlies van het beschermlaagje om de zenuwcellen: myeline. Uit eerdere onderzoeken weten we dat de afweercellen in de hersenen, zogenaamde microglia, een belangrijke rol spelen bij dit proces. Onderzoekers vermoeden zelfs dat een verstoorde rol van deze microglia de oorzaak is van zenuwschade in MS. Om het beeld nog complexer te maken blijken deze kleine afweercellen ware kameleons. Afhankelijk van waar in de hersenen deze cellen zich bevinden hebben zij een ander uiterlijk en functie. Er is dus niet één type microglia-cel, maar een hele familie van cellen met ieder een eigen rol.

Microglia en zenuwschade

Emma heeft onderzocht  hoe deze microglia precies werken in de hersenen door gebruik te maken van het weefsel van hersendonoren met MS. Zij bestudeerde verschillende soorten hersenweefsel: weefsel met MS-laesies en weefsel zonder zichtbare schade door MS. Dit onderzoek laat zien dat ook in weefsels zonder MS-laesies er al veranderingen waren in de microglia. Dit is opmerkelijk en laat zien dat de bijdrage van microglia in MS onafhankelijk lijkt te zijn van de schade die aanwezig is in MS-laesies. Deze resultaten doen vermoeden dat een verstoorde werking van microglia mogelijk ten grondslag ligt aan het ontstaan van laesies.

proefschrift emma gerritsCel verantwoordelijk voor myelineherstel

Een andere belangrijke bevinding van het onderzoek van Emma is de vondst van een nieuw lid van de familie microglia-cellen. Dit nieuwe celtype lijkt alleen actief te zijn als er schade is aan de myeline in de hersenen. Emma heeft aanwijzingen dat dit familielid betrokken is bij het maken en herstellen van myeline. Dit resultaat kan heel belangrijk zijn voor vervolgonderzoek, waarbij er gekeken kan worden of het (her)activeren van deze cellen myelineherstel kan stimuleren.

Bekijk hier het proefschrift van Emma Gerrits

Emma Gerrits is als onderzoeker verbonden aan het MS Centrum Noord Nederland. Haar promotieonderzoek kwam tot stand in samenwerking met o.a. MS-fellow dr. Susanne Kooistra en de onderzoekers werkzaam op de programmasubsidie van het MS-centrum.

Website gemaakt door: Sturdy Digital