Hoe beïnvloedt zwangerschap het ontstaan van een MS-schub? Wetenschappers van MS Centrum ErasMS in Rotterdam doen hier onderzoek naar en publiceerden hun tussentijdse bevindingen in twee wetenschappelijke tijdschriften.
Dat zwangeren met MS minder last hebben van MS-symptomen, is algemeen bekend. Tijdens de zwangerschap krijgen vrouwen met MS minder vaak een schub. Zwangerschapshormonen maken het afweersysteem minder actief. Dit mechanisme zorgt ervoor dat het lichaam de baby niet ‘afstoot’. Een bijkomend voordeel is dat de afweercellen die een schub veroorzaken ook worden onderdrukt. Deze tijdelijke onderdrukking van de afweer in zwangere vrouwen met MS heeft echter ook een nadeel: kort na de bevalling is er een hoger risico op terugval.
Hoe dat precies komt – dat is, in een notendop, de vraag waar onderzoekers van ErasMS een antwoord op proberen te vinden. “Het is een gegeven dat de kans op het ontstaan van een MS-schub sterk verlaagd is tijdens de zwangerschap”, vertelt hoofdonderzoeker Marvin van Luijn. “Op de één of andere manier werkt zwangerschap beschermend. Ook zonder afweerremmende therapie zien we namelijk dat zwangere MS-patiënten weinig klachten ervaren en geen terugvallen hebben.”
Onderzoeker Marvin van LuijnDe bescherming tegen MS-schubs tijdens de zwangerschap is helaas niet blijvend: na de bevalling is de kans op terugval is vrij groot. “Dit heeft waarschijnlijk te maken met de sterke afname van zwangerschapshormonen net na de bevalling, waardoor de remmende werking op specifieke afweercellen (B-cellen en T-cellen) wegvalt. Hierdoor hebben B-cellen en T-cellen bij MS-patiënten vrij baan om het brein in te gaan en schade aan te richten. Ook denken we dat de interactie tussen hormonen tijdens de zwangerschap hier bepalend in is.”
De Rotterdamse onderzoekers hebben een groep zwangere mensen met en zonder MS gevolgd, waarbij bloedmateriaal is verzameld uit het derde trimester en de periode vlak na de bevalling. Van Luijn: “Het onderzoek richt zich op hoe deze afweercellen tijdens de zwangerschap worden gereguleerd, en wat er met deze cellen na de zwangerschap gebeurt. Wat kunnen we ervan leren? Hoe dragen deze veranderingen bij aan een schub? En kunnen we op basis hiervan een terugval voorspellen? In de recente publicaties beschrijven we de functionele veranderingen in B- en T-cellen van zwangere vrouwen met MS. We zien dat deze cellen een zogenaamd ‘brein-infiltrerend profiel’1 hebben kort na de bevalling. Daarnaast lijkt de activiteit van bepaalde cellen al tijdens de zwangerschap een teken voor het krijgen van een MS schub erna. Aan de hand van deze resultaten gaan we ons nu richten op welke combinatie van hormonen de schadelijke afweercellen bij MS in bedwang kan houden.”
1 Afweercellen die bij MS de hersenen binnen dringen, zien er net wat anders uit dan andere afweercellen. Onderzoekers spreken van een zogenaamd brein-infiltrerend profiel. Zo hebben deze cellen bijvoorbeeld eiwitten aan de buitenkant waarmee ze de bloed-hersenbarrière kunnen oversteken.
Dit onderzoek onder zwangeren met MS maakt deel uit van een groter onderzoek naar B- en T-cellen. Lees hier meer over.
