“Er zijn verschillende vormen van MS, die vragen om verschillende oplossingen. Dankzij onderzoek zijn belangrijke puzzelstukken al gelegd. Ik sta aan de vooravond van een belangrijke vervolgstap.”
Dr. Marvin van Luijn
Meerdere factoren spelen een rol bij het ontstaan van MS. Het vinden van die oorzaken lijkt op puzzelen. Een ingewikkelde puzzel helaas, omdat MS een complexe ziekte is die ook nog eens diverse vormen kent. Aan het woord is onderzoeker en expert op het gebied van MS, afweercellen en virussen, Marvin van Luijn. Vastberaden is hij op weg naar oplossingen… er blijken namelijk overeenkomsten te zijn tussen álle mensen met MS.
Het onderzoek van Marvin wordt mogelijk gemaakt door donateurs van Stichting MS Research. Marvin ontving het MS-fellowship, een persoonsgebonden subsidie van € 475.000,- voor vier jaar. Het fellowship richt zich op het behoud van toptalent voor het MS-onderzoek en stelt onderzoekers in staat een eigen onderzoekslijn op te zetten binnen een academisch MS-centrum in Nederland.
Er zijn wereldwijd 2,8 miljoen mensen met MS, die onderling flink van elkaar verschillen, bijvoorbeeld in geslacht, leeftijd en herkomst. Bepaalde patronen zijn herkenbaar: MS komt ongeveer twee keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen. De meeste mensen met MS krijgen die diagnose wanneer ze tussen de 20 en de 40 jaar oud zijn en de ziekte komt vaker voor in landen die verder van de evenaar liggen. Toch verschillen mensen met MS alsnog heel veel van elkaar. Dit maakt het lastig om de oorzaak van de ziekte te achterhalen.
Uit internationaal onderzoek is naar voren gekomen dat er naast de vele verschillen tussen mensen met MS ook één grote gemene deler is: Alle mensen met MS blijken namelijk geïnfecteerd met het Epstein-Barr virus, beter bekend als EBV. Aanvullend onderzoek van Marvin laat daarbij zien dat het afweersysteem anders reageert op EBV in mensen met MS. Normaal wordt dit virus goed onder controle gehouden door specifieke afweercellen, maar in MS lijken dit soort cellen “uit de bocht te vliegen” na herkenning van EBV. Met andere woorden: ze krijgen een schadelijke in plaats van een beschermende rol.
Gezonde mensen hebben een groot aantal verschillende soorten afweercellen. T-cellen en B-cellen spelen de hoofdrol in ons afweersysteem. De twee typen afweercellen worden gezamenlijk ook wel lymfocyten genoemd. Onze lymfocyten zorgen ervoor dat virussen, zoals EBV, worden bevochten en we niet ziek worden van ieder virus dat we tegenkomen. Door MS gebeurt er echter iets geks. Een deel van de afweercellen wordt aangestoken door EBV en gaat zich gek gedragen. Deze aangestoken cellen richten meer schade aan dan dat ze voorkomen. Ook al zijn alle mensen met MS-drager van dit virus, gelukkig gaan niet bij iedereen deze cellen zich gek gedragen. De mate waarop afweercellen reageren op dit virus hangt namelijk af van iemands opbouw van het stuk afweersysteem dat een stukje van EBV aan andere afweercellen kan laten zien (ook wel ‘HLA’ genoemd). Marvin en zijn team zijn ervan overtuigd dat specifieke veranderingen in deze opbouw ervoor zorgen dat afweercellen op een afwijkende manier reageren op EBV en MS aanwakkeren.
Door eerder onderzoek weten Marvin en zijn onderzoeksgroep al een stuk meer over welke afweercellen bij MS worden aangestoken. De volgende stap die de onderzoekers absoluut willen zetten is om te weten te komen op welke manier afweercellen van mensen met MS anders reageren op EBV. Met deze vervolgstap is Marvin’s doel om de aangestoken afweercellen in een vroeg stadium gericht te kunnen blussen en het afweersysteem weer gezond te maken.
Wilt u meer weten over het onderzoek naar de “aansteker” van MS? Lees hier verder.
Rinze Neuteboom, Joost Smolders en Marvin van Luijn geven leiding aan het team ErasMS. Een groep ambitieuze en enthousiaste zorgverleners en onderzoekers.
Door het bestuderen van het afweersysteem, genen en invloeden van buitenaf bij mensen met MS van alle leeftijden, willen zij begrijpen wat de onderliggende oorzaken van het ontstaan en verloop van MS zijn.
