“Door het meten van hersenleeftijd op MRI en deze te vergelijken met de daadwerkelijke leeftijd van de persoon is het mogelijk versnelde veroudering van de hersenen aantonen. Dit zou behandelaars in staat stellen om schade aan hersenweefsel door MS te meten en te vervolgen om zo nóg beter te zien of behandeling aanslaat.”
Dr. Bas Jasperse
Belang: Schade aan het hersenweefsel is een belangrijke oorzaak van uitval van lichaamsfuncties en achteruitgang in geheugen en denkvermogen bij multiple sclerose (MS). Deze schade aan het hersenweefsel wordt voor een deel veroorzaakt door ontstekingshaarden in de hersenen, maar ook door meer subtiele ziekteprocessen buiten deze ontstekingshaarden.
In de zorg voor mensen met MS wordt, vanwege de goede zichtbaarheid op MRI, het ontstaan van nieuwe ontstekingshaarden gebruikt om ziekteactiviteit en het effect van behandeling in de tijd te vervolgen. Sinds lange tijd bestaat echter de wens om ook opgelopen schade aan het hersenweefsel te meten met MRI, om zo een volledig beeld te hebben van het ziekteproces bij de behandeling van mensen met MS. Hier is veel onderzoek naar gedaan, maar dit heeft nog niet geleid tot een methode waarmee hersenweefselschade betrouwbaar kan worden waargenomen bij individuele mensen met MS. Wij verwachten dat het nieuwe concept “hersenleeftijd” hier verandering in gaat brengen.
De structuur van hersenen verandert bij normale veroudering en dit is zichtbaar te maken op MRI-scans. Deze veranderingen lijken op veranderingen die worden gezien bij mensen met hersenziekten die aanleiding geven tot hersenweefselschade zoals MS. Hiermee is het concept “hersenleeftijd” ontstaan, waarbij versnelde veroudering van de hersenen bij ziekte wordt gezien als maat voor de opgelopen hersenweefselschade. Een nieuwe op artificiële intelligentie gebaseerde methode kan de ‘hersenleeftijd’ bepalen op basis van een MRI-scan van de hersenen. Het verschil tussen de daadwerkelijke leeftijd van de persoon en de ‘hersenleeftijd’ is een maat voor de hoeveelheid schade die MS heeft aangericht aan het hersenweefsel. Belangrijk voordeel is dat deze maat voor hersenveroudering specifiek is voor de individuele persoon met MS door te corrigeren voor de daadwerkelijke leeftijd.
Helpt u mee?
Methode: In dit project willen we gaan testen of hersenleeftijd inderdaad als maat gebruikt kan worden om hersenweefselschade te meten bij MS. Om dit te onderzoeken, gaan we de hersenleeftijd van verschillende personen met MS en gezonde controles bepalen. Deze hersenleeftijd relateren we aan klinische achteruitgang, mate van zenuwschade gemeten in bloed en schade aan hersenweefsel gemeten met geavanceerde MRI-technieken. Daarnaast zal worden onderzocht of de mate van hersenveroudering verandert over de tijd en of de mate van hersenveroudering uitval van lichaamsfuncties en achteruitgang in denkvermogen kan voorspellen. Als laatste zal onderzocht worden of de mate van hersenveroudering samenhangt met de behandeling en achteruitgang in functioneren in mensen met MS in de dagelijkse praktijk.
Verwacht resultaat: Wij verwachten dat hersenleeftijd een goede maat is van ziekteachteruitgang in MS. Ook denken wij dat hersenleeftijd ons meer informatie kan geven over opgelopen hersenweefselschade en dat deze maat gebruikt kan worden om het ziekteverloop van individuele mensen met MS beter in kaart te brengen.
Impact: Indien hersenleeftijd een bruikbaar meetinstrument voor zenuwschade blijkt, zal dit een belangrijke verbetering in behandeling kunnen geven. Het zou dan bijvoorbeeld mogelijk worden om voor individuele mensen met MS de behandeling aan te passen als door hersenleeftijd een hogere mate van hersenweefselschade wordt vastgesteld, zelfs voordat deze schade klachten geeft van het geheugen, denkvermogen of lichamelijk functioneren.
Projectnummer: 21-1144
