“Het molecuul VISTA is een natuurlijk mechanisme waarmee ons lichaam de activiteit van de ontstekingscellen tempert. Met dit project willen wij de basis leggen voor een toekomstig medicijn voor MS dat dit molecuul aanschakelt.”
Prof.dr. Jon Laman
Belang: Hoewel de behandeling van MS sterk is verbeterd, zijn er nog geen geneesmiddelen die de ziekte stoppen. Het is dus van belang om nieuwe middelen te ontwikkelen. In samenwerking met de Amerikaanse onderzoeksgroep van prof. Randolph J. Noelle (Dartmouth College, New Hampshire) werken we aan een nieuw doelwit, een molecuul dat VISTA heet. In het afweersysteem remt VISTA de werking van T-cellen, ontstekingscellen die essentieel zijn in de ontwikkeling en activiteit van MS. Door het VISTA molecuul aan te schakelen met nieuwe middelen beogen we de activiteit van T-cellen en daarmee de ziekteactiviteit bij MS te onderdrukken.
Methode: In ons laboratorium gebruiken we combinaties van technieken. Van de Nederlandse Hersenbank en onze afdeling Pathologie benutten we hersenweefsel. Met kweektechnieken onderzoeken we de functie van VISTA. Daarnaast gebruiken we verschillende modellen voor MS om de mogelijke positieve effecten van het aanschakelen van VISTA te onderzoeken. We maken onder meer gebruik van de grote expertise die onze groep heeft op het gebied van immunologie, ontsteking in MS, modellen voor MS, en microglia als een belangrijk celtype voor afweer in het centrale zenuwstelsel.
Resultaat: Ons onderzoek laat zien op welke celtypen VISTA voorkomt. Microglia, de immuuncellen van het brein, brengen allemaal VISTA tot expressie als er geen ontsteking is. Met behulp van hersenweefsel, verkregen van overleden hersendonoren met MS, Alzheimer of ernstige ontsteking, zien we verschillende patronen van VISTA. We ontrafelen welke mechanismen ten grondslag liggen aan de remmende werking van VISTA.
Impact: Dit project wil de basis leggen voor een toekomstig geneesmiddel dat VISTA aanschakelt. De tegenovergestelde toepassing, namelijk blokkeren van VISTA om de afweer te versterken, wordt op dit moment al in de kliniek onderzocht als behandeling tegen kanker. Dit ondersteunt de belofte van deze aanpak. Maar toepassing in MS vergt nog veel onderzoek en ontwikkeling.
Dr. Malte Borggrewe heeft gewerkt als promovendus op dit project en heeft zijn proefschrift succesvol verdedigd op 12 mei 2021.
Projectnummer: 13-833
