“We willen de ontregelde afweercellen al in een vroeger stadium kunnen opsporen om zo de verspreiding naar de hersenen stoppen. Bij patiënten waarbij deze afweercellen de hersenen al bereikt hebben, kunnen we nog steeds hun schadelijk effect trachten te stoppen met behulp van immuuntherapie. Deze therapie zullen we in dit project testen en verder ontwikkelen in het laboratorium.”
Dr. Bieke Broux
Belang: De huidige MS-medicijnen richten zich op het onderdrukken van het afweersysteem. Deze medicatie kan leiden tot ernstige soms zelfs levensbedreigende bijwerkingen zoals infecties. Verder kunnen beschikbare behandelingen niet voorkomen dat er permanente schade ontstaat aan het zenuwweefsel. Er is dus grote behoefte aan een gerichte behandeling voor mensen met MS, een medicijn dat alleen de schadelijke afweercellen aanpakt en daarbij onherstelbare schade aan het centrale zenuwstelsel voorkomt.
Methode: In dit onderzoek speelt één bepaald molecuul een belangrijke rol. We hebben ontdekt dat dit specifieke molecuul terug te vinden is op de afweercellen die bij mensen met MS zijn ontregeld. Zelfs nog voordat de cellen schadelijk zijn geworden. Dit molecuul heeft een dubbele werking. Het zorgt ervoor dat de afweercellen door de bloed-hersenbarrière heen kunnen breken en dat zij schade kunnen toebrengen aan de hersencellen. Wij willen proberen om met behulp van immuuntherapie de interactie tussen dit molecuul en een eiwit op de bloed-hersenbarrière blokkeren. Op deze manier willen we voorkomen dat schadelijke afweercellen de bloed-hersenbarrière oversteken. In het onderzoek maken we gebruik van verschillende modellen om MS na te bootsen in het laboratorium.
Verwacht resultaat: Tijdens het afgelopen jaar hebben we een beter beeld kunnen vormen van de afweercellen die ons molecuul van interesse dragen. Het zijn pathogene cellen die, na activatie, nog meer van dat molecuul tot expressie brengen. Verder hebben we ontdekt dat de pathogene afweercellen via dit molecuul voornamelijk aanhechten aan bloedvaten in de hersenen, en niet of minder aan bloedvaten in de rest van het lichaam. Op basis van deze bevindingen, verwachten wij dat het blokkeren van dit molecuul de ziekteactiviteit bij personen met MS vermindert. Verder verwachten wij meer inzicht te krijgen in welke fase van de ziekte (relapsing-remitting of progressief) de therapie het grootste effect heeft. Dit laat zien bij welke vormen van MS de therapie in de toekomst mogelijk kan worden toegepast.
Impact: Dit project vergroot het fundamentele begrip over de interactie tussen het afweersysteem en het centrale zenuwstelsel in MS. Daarnaast vormt het een eerste stap richting een nieuwe behandeling. Indien succesvol, kan deze aanpak leiden tot een gerichte behandeling met minder bijwerkingen die mogelijk blijvende schade aan hersenen kan voorkomen.
Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door MoveS.
Projectnummer: 19-1064
