“Een infectie met het Epstein-Barr virus verhoogt het risico om later MS te ontwikkelen. Het virus verschuilt zich jarenlang in B-cellen. Deze cellen lijken een nadelige rol te spelen bij MS.”
Dr. Marvin van Luijn
Belang: Het Epstein-Barr virus (EBV) speelt een belangrijke rol in het afweersysteem van mensen met MS. EBV infecteert een bepaald type immuuncellen genaamd B-cellen, waarin het zich een leven lang schuilhoudt. Mensen met de ziekte van Pfeiffer, wat veroorzaakt wordt door een infectie met EBV, zijn op den duur gevoeliger voor het ontwikkelen van MS. De link tussen EBV-infectie en MS is al langer bekend: recent onderzoek levert het definitieve bewijs dat EBV een cruciale factor is in het ontstaan van MS. Het is echter nog niet volledig begrepen hoe het virus precies bijdraagt aan het ontstaan van MS en waarom slechts een klein deel van de mensen geïnfecteerd met het virus daadwerkelijk MS ontwikkelt.
Methode: De aanwezigheid van EBV in B-cellen in het bloed van mensen met MS wordt berekend aan de hand van het aantal kopieën van het virale genoom (het erfelijke materiaal van het virus) per cel. Dit wordt onderzocht voor personen met een vroege vorm van MS. Wij bekijken in het bijzonder een groep mensen die is behandeld met het medicijn natalizumab. Dit medicijn voorkomt dat B-cellen het centrale zenuwstelsel binnendringen en geeft ons de mogelijkheid om deze cellen te bestuderen in het bloed. Zo kunnen we mensen met een hoge- en een lage aanwezigheid van EBV met elkaar vergelijken. Daarnaast worden veranderingen in de functie van deze immuuncellen direct na infectie met het virus in kaart gebracht.
Resultaat: Wij hebben ontdekt dat bij gezonde mensen de hoogste hoeveelheid EBV aanwezig is in een specifiek type geheugen B-cel. Bij mensen met MS die zijn behandeld met natalizumab, worden juist deze cellen geremd. De B-cellen blijken veel van het molecuul genaamd T-bet te hebben. Veel T-bet wordt geassocieerd met sterke activiteit van een afweercel. We zien dat direct na infectie met EBV de aanwezigheid van dit molecuul in geheugen B-cellen is verhoogd. Tijdens kweek zijn B-cellen van mensen met MS met een hoge graad aan EBV beter in staat uit te rijpen en antistoffen te produceren tegen EBV.
Impact: Deze resultaten geven aanwijzingen dat B-cellen waarin EBV zich schuilhoudt beter in staat zijn de hersenen binnen te dringen en antistoffen te produceren tegen EBV. Dit is een eerste stap richting het begrijpen van hoe ons afweersysteem beïnvloed wordt door EBV en hoe dit kan bijdragen aan het ontstaan van MS. Dit pleit voor onderzoek naar ontwikkeling van nieuwe, meer gerichte therapieën zoals bijvoorbeeld antivirale medicijnen of een EBV-vaccin.
Projectnummer: 14-875
