Natural killer cellen – vriend of vijand in MS?

Begrijpen van toename van symptomen bij MS

Belang: Traditioneel gezien wordt MS beschouwd als een auto-immuunziekte. De therapieën die op dit moment beschikbaar zijn voor de behandeling van MS, zijn er allemaal op gericht om de ontstekingsreactie te remmen. Ondanks de goede werking van deze therapieën is er helaas vaak nog sprake van langzame toename van neurologische symptomen (ziekteprogressie) door voortdurende beschadiging van de zenuwcellen zelf. Ook zijn deze behandelingen onvoldoende effectief bij primair progressieve MS, de vorm van MS waarin progressie op de voorgrond staat. Dit geeft aan dat we tot op de dag van vandaag de ziekte nog niet voldoende begrijpen en dat er nog andere mechanismen een rol spelen. Het ontwikkelen van nieuwe manieren die de zenuwcelschade en chronische ontstekingen in de hersenen tegen kunnen gaan, is essentieel om de kwaliteit van leven van mensen met MS te verbeteren.

Ons recente onderzoek heeft aangetoond dat een klasse van zogenoemde natural killer (NK) cellen betrokken is bij de progressie van de ziekte.  Deze resultaten komen voort uit het door Stichting MS Research mogelijk gemaakte verkennende onderzoek De toegangspoort voor schadelijke afweercellen. In ons werk hebben we laten zien dat NK cellen met vooral het molecuul CD56 op het oppervlak, aanwezig zijn in de hersenen van mensen met progressieve MS. Deze NK cellen hebben mogelijk naast hun effect op het immuunsysteem, ook een beschermende rol in de hersenen om zenuwschade en hersenontstekingen tegen te gaan. Het beter begrijpen van de rol van deze cellen in MS en hoe ze de hersenen binnen komen kan leiden tot nieuwe aangrijpingspunten voor therapieën die niet alleen de ontstekingsreactie verminderen maar ook de ziekteachteruitgang tegengaan.

De precieze rol van natural killer cellen achterhalen

Methode: In dit project gaan we onderzoeken wat nu de precieze rol van deze NK cellen is in MS en of we ze nu als vriend of als vijand kunnen beschouwen. Om de rol van de klasse van de NK cellen in MS beter te begrijpen hebben we 4 doelen opgesteld.

1. Eigenschappen bestuderen van NK cellen in hersenen van overleden mensen met progressieve MS;
2. De aanwezigheid van NK cellen in het bloed van mensen met progressieve MS en RRMS en controles te bestuderen en analyseren hoe dit samenhangt met ziekteachteruitgang;
3. Bestuderen hoe de verschillende NK cellen de hersenen binnen komen over de bloed-hersen barrières (de beschermingsdammen van het brein) door middel van kweekmodellen.
4. De interactie tussen NK-cellen en andere belangrijke cellen in de hersenen bestuderen in “minihersenen” gekweekt in het laboratorium.

Beschermende rol van natural killer cellen in progressieve MS

Verwacht resultaat: We verwachten dat de NK cellen in mensen met progressieve MS zorgen voor een vermindering van de ontstekingen in de hersenen. In de hersenen van deze mensen verwachten we dat de NK cellen een beschermende en immuun-regulerende rol spelen.

Vergroting van het behandelaanbod bij MS

Impact: Ons onderzoek leidt tot beter inzicht in de rol van NK cellen in MS. Daarnaast hopen we mogelijke aangrijpingspunten te vinden om hersenontsteking en zenuwschade tegen te gaan.
Projectnummer: 21-1141