“We vermoeden dat wanneer witte bloedcellen met een virus geïnfecteerd raken, zij een schadelijke stof gaan maken. Deze stof is vooral nadelig voor myeline-producerende cellen met als gevolg dat er geleidelijk steeds meer myeline verdwijnt. Als we deze schadelijke stof opsporen, biedt dit kansen om het verlies van myeline te stoppen”.
Dr. Wia Baron
Belang:MS is een onvoorspelbare ziekte. Kenmerkend voor MS is dat myeline, de isolatielaag rondom zenuwvezels, door nog onbekende oorzaak beschadigd raakt. Beschadigd myeline herstelt niet altijd, met als gevolg dat zenuwcellen naar verloop van tijd verdwijnen en er blijvende klinische klachten ontstaan. De aanleiding tot deze myeline beschadiging heeft waarschijnlijk jaren eerder plaatsgevonden. Infectie met EBV, een virus dat onder meer de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt, is een sterke risicofactor voor het krijgen van MS. B-cellen, witte bloedcellen die betrokken zijn bij de bestrijding van infecties, raken geïnfecteerd door dit virus. De aanwezigheid van EBV-geïnfecteerde B-cellen in de hersenen van mensen met MS wijst op een verband tussen EBV en MS. Wat het precieze verband is tussen EBV-geïnfecteerde B-cellen en myelineafbraak is nog niet duidelijk.
Methode:Wij hebben onlangs aangetoond dat het gedrag (de functionaliteit?) van B-cellen verandert na een infectie met EBV. Normaal wordt een bouwsteen van myeline in B-cellen afgebroken zonder restproducten. De EBV-geïnfecteerde B-cellen veranderen iets aan deze bouwsteen en scheiden deze waarschijnlijk uit als kleine stukjes (peptides) en als klontjes (aggregaten). In dit project onderzochten we in celkweekmodellen of deze uitgescheiden peptides en aggregaten verantwoordelijk zijn voor het verlies van myeline.
Resultaten: We hebben vastgesteld dat als EBV-geïnfecteerde B-cellen een (veranderde) peptide opnemen, de uitgescheiden stoffen niet leiden tot verlies van oligodendrocyten, de cellen die het myeline maken. Echter, onze resultaten laten wel zien dat myeline-vormende oligodendrocyten na opname van het (veranderde) peptide, net als B-cellen, aggregaten gaan maken. Deze klontjes lijken de structuur van myeline te veranderen, waardoor myeline terugtrekt, zonder dat dit meteen leidt tot het verlies van oligodendrocyten. In gekweekte hersenweefselplakjes lijkt myeline onder invloed van dit veranderde peptide te verdwijnen en zenuwvezels te beschadigen. Een meer gedetailleerde analyse van de interactie tussen myeline en de zenuwvezels is noodzakelijk om definitief te kunnen vaststellen dat door het terugtrekken van myeline, myeline van de zenuwvezel loslaat.
Impact: Onze resultaten suggereren een verband tussen een EBV-infectie en myeline afbraak. De kleine stukjes eiwit die door EBV-geïnfecteerde afweercellen worden uitgescheiden leiden tot myeline schade. Het terugtrekken van myeline kan mogelijk de eerste stap in myeline afbraak zijn en daarmee aan de basis liggen van het ontstaan van een laesie. Welk mechanisme ten grondslag ligt aan de vorming van de veranderde peptides en aggregaten en de daaropvolgende afbraak van myeline is nog niet duidelijk. Meer inzicht in dit proces kan leiden tot medicijnen tegen nieuwe doelwitten die het terugtrekken van myeline, en daarmee verlies van myeline en zenuwvezels, kan voorkomen.
Projectnummer: 19-1067
MS Out-of-the-Box grant
Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door MoveS.
