“We vermoeden dat wanneer witte bloedcellen met een virus geïnfecteerd raken, zij een schadelijke stof gaan maken. Deze stof is vooral nadelig voor myeline-producerende cellen met als gevolg dat er geleidelijk steeds meer myeline verdwijnt. Als we deze schadelijke stof opsporen, biedt dit kansen om het verlies van myeline te stoppen”.
Dr. Wia Baron
Belang: MS is een onvoorspelbare ziekte, waarbij myeline, de isolatielaag rondom zenuwvezels, door nog onbekende oorzaak verdwijnt. In MS wordt beschadigd myeline niet altijd hersteld met als gevolg dat zenuwcellen naar verloop van tijd sterven. Als het verlies aan zenuwcellen boven een bepaalde drempel uitkomt, krijgt een persoon met MS blijvende klinische klachten. Waarschijnlijk heeft de aanleiding waardoor myeline beschadigd raakt jaren eerder plaatsgevonden. Infectie met EBV, een virus dat onder meer de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt, is een sterke risicofactor voor het krijgen van MS. B-cellen zijn witte bloedcellen die betrokken zijn bij de bestrijding van infecties. EBV infecteert juist deze bloedcellen. In de hersenen van mensen met MS zijn B-cellen aanwezig die geïnfecteerd zijn met dit virus. Daarom vermoeden wij dat een virusinfectie van B-cellen een rol speelt in het ziekteproces. Inderdaad blijkt dat wanneer B-cellen worden verwijderd, bijvoorbeeld met het medicijn ocrelizumab, dit een gunstig effect kan hebben op het ziektebeloop van zowel relapsing-remitting MS als progressieve MS.
Methode: Wij hebben onlangs aangetoond dat B-cellen anders functioneren na een infectie met EBV. Zo zien we dat cellen na infectie eiwitten anders verwerken. Normaal wordt een bouwsteen van myeline in B-cellen afgebroken. In met EBV geïnfecteerde B-cellen wordt deze bouwsteen niet afgebroken, maar iets veranderd en uitgescheiden onder meer als kleine klontjes (aggregaten). We onderzoeken in celkweekmodellen of de schadelijke stoffen die EBV-geïnfecteerde B-cellen uitgescheiden verantwoordelijk zijn voor het verdwijnen van myeline. Tevens gaan we achterhalen of dit zoals wij vermoeden de eerste stap in het ziekteproces van MS is.
Voorlopige resultaten en impact: We hebben vastgesteld dat als EBV-geïnfecteerde B-cellen een bouwsteen van myeline opnemen, de uitgescheiden stoffen een effect hebben op de levensvatbaarheid van microglia, de immuuncellen van het centrale zenuwstelsel. Onze voorlopige resultaten laten verder zien dat oligodendrocyten, de cellen die myeline maken, zelf ook eiwitklontjes van dit myelie bouwsteen kunnen maken. Dit lijkt een effect te hebben op de structuur van myeline. De eiwitklontjes zien we alleen als de bouwsteen van myeline een verandering heeft ondergaan, die door EBV-geïnfecteerde B-cellen kan worden aangebracht. Op dit moment achterhalen we of er door de aanmaak van deze eiwitklontjes geleidelijk steeds meer myeline verdwijnt. Dit biedt dan kansen om het verlies van myeline bij MS te stoppen.
Projectnummer: 19-1067
MS Out-of-the-Box grant
Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door MoveS.
