“Wij onderzoeken drie behandelingen die mogelijk cognitieve problemen verminderen: mindfulness, cognitieve revalidatietherapie en informatievoorziening door een MS-verpleegkundige. Ook onderzoeken wij of veranderingen in de hersenen, die zichtbaar zijn op MRI-beelden, cognitieve problemen kunnen verklaren.”
Dr. Brigit de Jong
Belang: Cognitieve klachten zijn een veelvoorkomend probleem bij mensen met MS. Met cognitieve klachten bedoelen we problemen met het denken, zoals concentratieproblemen, vergeetachtigheid en moeite om meerdere dingen tegelijk te doen. Op dit moment is er geen eenduidig bewijs welke behandeling cognitieve problemen bij MS duidelijk kunnen verminderen. Met dit onderzoek willen we beter inzicht krijgen in de oorzaak en behandeling van cognitieve problemen bij MS. Zo gaan we uitzoeken of drie soorten behandelingen (mindfulness, cognitieve revalidatietherapie en informatievoorziening door een MS-verpleegkundige) de cognitieve problemen kunnen verminderen. Ook onderzoeken we het effect van de behandelingen op de stemming, het dagelijks functioneren, het welbevinden en de hersenen. Daarnaast bekijken we of veranderingen in de hersenen de cognitieve problemen bij MS kunnen verklaren.
Methode: Mensen met een bevestigde diagnose MS en cognitieve klachten (18-65 jaar) zonder ervaring met een meerdaagse mindfulness cursus of cognitieve revalidatietherapie namen deel aan het onderzoek. De loting verdeelde de deelnemers in de volgende drie groepen: (1) mindfulness behandeling, (2) cognitieve revalidatietherapie, (3) eenmalige informatievoorziening van een MS-verpleegkundige (controlegroep). De behandelingen duurden negen weken en er waren drie metingen: voor de behandeling, direct na de behandeling en 6 maanden na afloop van de behandeling. De metingen bestonden uit een neuropsychologisch onderzoek, een MEG-scan om het de hersenen in beeld te brengen en vragenlijsten. Naast het effect van de behandeling op cognitieve testen, keken de onderzoekers ook naar hoe de deelnemers hun cognitieve klachten ervaarden. Van tevoren stelden de deelnemers twee persoonlijke doelen op over cognitieve problemen in het dagelijks leven. Enkele voorbeelden zijn: minder vastlopen tijdens een gesprek en meer taken afmaken. Deelnemers kregen de keuze om de behandeling in Amsterdam of Arnhem te volgen.
Resultaat: Zowel de mensen behandeld met mindfulness als zij die cognitieve revalidatietherapie kregen, gaven na de behandeling aan dat ze minder last hadden van cognitieve klachten. In de loop van de tijd waren deze verbeteringen echter hetzelfde als bij de groep die uitleg en informatie van de MS-verpleegkundige ontving over cognitieve klachten. Verder lieten mensen behandeld met mindfulness verbeteringen zien in de snelheid van het denken. Dit is een van de meest voorkomende cognitieve problemen bij MS. Mensen behandeld met cognitieve revalidatietherapie behaalden hun persoonlijke cognitieve doelen beter. Deze laatste twee bevindingen waren zelfs zes maanden na afloop van de behandeling zichtbaar.
Impact: Dit onderzoek laat zien dat verschillende behandelingen nuttig kunnen zijn voor mensen die last hebben van cognitieve problemen bij MS. De cognitieve stoornis zelf lijkt niet te herstellen door de behandeling, maar men heeft er gemiddeld genomen minder last van en kan er beter mee omgaan. Door de mindfulness behandeling kunnen de cognitieve functies mogelijk wel verbeteren. In een vervolgonderzoek worden stemming, vermoeidheid en kwaliteit van leven die bij de deelnemers gemeten zijn voor en na de behandeling geanalyseerd en wordt (met MEG scans) gekeken of er veranderingen in de hersenen plaatsvinden na de behandelingen.
Het onderzoek was een samenwerking met Radboud Universiteit in Nijmegen en Klimmendaal Revalidatiespecialisten in Arnhem en is mogelijk dankzij een gift geoormerkt voor klinisch onderzoek.
Projectnummer: 15-911
